COD, przesyłka pobraniowa (poradnik kurierski)

Pobranie to - obok ubezpieczenia - najczęściej występująca usługa dodatkowa. Bez niej nie było by mowy o sprzedaży wysyłkowej. Wprawdzie obecnie prawie każdy bank oferuje konta on-line i każdy sprzedawca w internecie przyjmuje płatności elektroniczne, ale jeszcze kilka czy kilkanaście lat temu, wszelkiego rodzaju zakupy na odległość wiązały się z opcją zapłaty przy odbiorze - z angielskiego Cash On Delivery i stąd równie często używana skrótowa nazwa usługi COD.

Obecnie również znaczna cześć transakcji na odległość odbywa się z wykorzystaniem opcji zapłaty przy odbiorze. W wielu przypadkach przyspiesza to czas realizacji - sprzedawca nie czeka i nie uzależnia terminu wysyłki od otrzymania przelewu - oraz daje nabywcy poczucie większego bezpieczeństwa zakupu.

Na czym polega przesyłka za pobraniem?

W momencie nadania przesyłki nadawca określa kwotę, którą chce otrzymać od odbiorcy jako zapłatę za wysyłany towar. Kurier doręczając taką przesyłkę pobiera od odbiorcy określoną kwotę, z której w tym samym dniu rozlicza się w kasie firm kurierskiej, a następnie ta przelewa należność na konto bankowe nadawcy.

Doręczenie paczki za pobraniem

Kurierowi nie wolno wydać takiej przesyłki przed tym jak odbiorca za nią zapłaci i potwierdzi odbiór! Wynika to zarówno z regulaminów każdej z firm jak i nadrzędnego wobec nich prawa przewozowego. Aby otworzyć przesyłkę odbiorca musi ją najpierw formalnie przyjąć, a więc potwierdzić odbiór podpisem oraz uregulować wszelkie należności ciążące na przesyłce.

Koszt przesyłki za pobraniem

Opłata za usługę doliczana jest do ceny podstawowej. Przeważnie jej wysokość jest uzależniona od kwoty pobrania, ale praktycznie w każdej firmie wygląda to inaczej. Poniżej prezentujemy cztery podstawowe warianty ustalania tej opłaty:

opłata stała, niezależna od kwoty pobrania, np.: 8,00 PLN

opłata stała + procentowa, np.: 5,00 PLN + 1% kwoty pobrania

tylko opłata procentowa, ale z minimalną stawką: np. 1% kwoty pobrania, ale nie mniej niż 5,00 PLN

opłata "stała" za daną kwotę, np.: 8,00zł za każde rozpoczęte 1000,00zł pobrania

Zwrot pobrania za paczkę

Przeważnie jedyną formą zwrotu pobrania jest przelew bankowy, jednak niektóre firmy (np. DHL, Siódemka) dopuszczają również przekaz pocztowy. W takich przypadkach należy pamiętać o tym, że poza opłatą dla firmy kurierskiej, zapłacimy również za przekaz pocztowy - ta druga opłata zostanie potrącona z kwoty przekazu. Z tej formy zwrotu pobrania firma kurierska może również skorzystać w wyjątkowych okolicznościach np. kiedy numer konta bankowego podany przez nadawcę jest błędny i nie ma możliwości kontaktu z nadawcą celem ustalenia prawidłowego numeru.

Termin zwrotu pobrania za paczkę

Jest to jeden z ważniejszych parametrów usługi i - jak zawsze - najlepiej sprawdzić go w regulaminie danej firmy przed(!) a nie po fakcie. Zapisy regulaminowe i umowne określają maksymalny termin w dniach roboczych, liczonych od dnia doręczenia przesyłki lub od dnia następnego po doręczeniu. Rozbieżność tych terminów jest spora - od 3 do 14 dni, a w skrajnym przypadku 21 dni. Firma Kolporter oferuje również - odpowiednio droższe - usługi expresowego zwrotu pobrania, nawet już w dniu doręczenia przesyłki. Jeżeli nadawca wysyła często, to zapisy umowne mogą też określać zwroty pobrań w cyklach okresowych np. tygodniowych. Należy również pamiętać, o tym że terminy te dotyczą wyłącznie firmy kurierskiej, czyli w tym czasie przewoźnik powinien złożyć dyspozycję przelewu / przekazu. Faktyczny czas realizacji usługi może natomiast wydłużyć się o czas potrzebny dla banku lub poczty.

Problemy przy paczkach za pobraniem

Najczęstszym problem jaki pojawia się przy realizacji tej usługi jest oczekiwanie odbiorcy, że będzie mógł obejrzeć zawartość przed zapłatą i dopiero na tej podstawie zdecydować czy zapłaci i odbierze paczkę. Niestety, nie ma takiej możliwości. Jeżeli zdarza się, że kurier pozwala na taką sytuację, to świadczy wyłącznie o jego nieodpowiedzialności. Jeszcze raz podkreślamy - odbiorca nie ma prawa otworzyć przesyłki przed jej formalnym przyjęciem, w tym uiszczeniem wszelkich opłat. Wyjątkiem są jedynie przesyłki z opłaconą kolejną dodatkową usługą "sprawdzenie zawartości", ale ta nie jest rozpowszechniona wśród firm kurierskich. Taką usługę oferuje natomiast Poczta Polska.

Zdarza się też, że odbiorca nie jest przygotowany na przyjęcie przesyłki pobraniowej, czyli po prostu nie posiada wystarczającej ilości gotówki. W takim przypadku kurierowi również nie wolno przesyłki doręczyć, a jej awizacja często ma inny charakter niż awizacja z powodu nieobecności. Należy przy tym uwzględnić, że kurier usługę wykonał tzn. dotarł do odbiorcy, zastał go i podjął próbę doręczenia. O ile przypadki nieobecności odbiorcy (co jest rzeczą naturalną i zrozumiałą) skutkują drugą, czasami nawet trzecią próbą doręczenia, o tyle "brak gotówki" często traktowany jest jako odmowa przyjęcia, ponieważ wina za nieskuteczne doręczenie leży wyłącznie po stronie odbiorcy.

Podsumowanie - Pobranie / COD / Paczki

należy podać pełny, prawidłowy i czytelny numer konta w postaci IBAN - 26 cyfr,

większość z firm automatycznie ubezpiecza przesyłki pobraniowej minimum do wartości pobrania, co wiąże się z dodatkową opłatą za ubezpieczenie przesyłki czyli deklarowaną wartość,

nawet jeżeli nie jest to wymagane, warto przesyłkę ubezpieczyć co najmniej do wartości pobrania,

z uwagi na bezpieczeństwo kurierów i gotówki, niektóre firmy nie wydają przesyłek z wyższym pobraniem do rozwozu i odbiorca zobowiązany jest do odbioru osobistego w najbliższym oddziale firmy. O odbiór osobisty poprosi nas m.in. firma Siódemka jeżeli pobranie będzie wyższe niż 6000,00 PLN oraz DHL jeżeli pobranie będzie wyższe niż 5500,00 PLN.

odbiorca oczekujący przesyłki "za pobraniem" bezwzględnie musi być na nią przygotowany, czyli posiadać odpowiednią ilość gotówki - idealnie jest jeżeli ma odliczoną kwotę. Kurier nie jest kasjerem i nie zawsze ma drobne, żeby dokładnie wydać resztę i w żadnym wypadku nie ma obowiązku szukać sklepu, aby rozmienić pieniądze lub czekać aż odbiorca rozmieni np. u sąsiada. Inni Klienci kuriera czekają w tym czasie na swoje równie pilne i ważne dla nich przesyłki.

niektóre z firm kurierskich opcję wysyłki za pobraniem udostępniają wyłącznie swoim Klientom, z którymi mają podpisaną umowę.

większość firm kurierskich nie wydaje odbiorcy oddzielnego pokwitowania dokumentującego zapłatę pobrania. Zarówno z punktu widzenia odbiorcy jak i rozliczenia kuriera, przyjmuje się zasadę domniemania, że jeżeli przesyłka została wydana, to automatycznie została przez odbiorcę opłacona. W żadnym wypadku kurier nie może też wystawić faktury czy rachunku za pobranie. Jest to należność nadawcy / sprzedawcy, a nie firmy kurierskiej. Jeżeli zakup miał być dokumentowany np. fakturą, to przy przesyłce (o ile takie były wcześniejsze ustalenia) powinna znajdować się faktura gotówkowa wystawiona przez nadawcę.

jeżeli wskutek nieporozumienia na linii nadawca - odbiorca, ten pierwszy zleci przesyłkę za pobraniem, mimo że jednocześnie otrzymał lub ma otrzymać zapłatę przelewem, kurier także nie ma prawa doręczyć przesyłki bez zainkasowania należności. Okazanie potwierdzenia przelewu czy nawet kontakt telefoniczny z nadawcą nie może zmienić warunków umowy jaką jest list przewozowy. W takich przypadkach pozostają dwie możliwości. Pierwsza polega na anulowaniu pobrania wg procedur danej firmy. W tym celu nadawca przesyła fax'em lub z firmowego adresu email, stosowne oświadczenie wraz z podpisem i pieczątką firmową, co następnie jest weryfikowane przez pracownika działu pobrań firmy kurierskiej i na podstawie dyspozycji upoważnionej osoby w firmie kurierskiej, kurier będzie mógł wydać przesyłkę. Druga możliwość - niechętnie stosowana - to przyjęcie i opłacenie przesyłki pobraniowej przez odbiorcę, a następnie wyjaśnienie i rozliczenie we własnym zakresie pomiędzy zainteresowanymi stronami. W przypadku drugim odbiorca może otrzymać przesyłką natychmiast, natomiast procedura anulowania pobrania często wymaga dużo więcej czasu niż ma do dyspozycji kurier. Takie przesyłki przeważnie wracają na magazyn firmy kurierskiej i oczekują na kompleksowe załatwienie sprawy przez nadawcę i o ile ten dostarczy zgodne z wymogami oświadczenie, są wydawane do ponownego rozwozu w dniu następnym.

Te same zasady obwiązują przy korzystaniu z usług brokerów / pośredników firm kurierskich.